maj
05
W rozdziale III kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ustawodawca wprowadził pojęcie przymusowego ustroju majątkowego. Ustrój ten powstaje w małżeństwie w drodze ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd lub z mocy prawa w okolicznościach:
- ubezwłasnowolnienia,
- ogłoszenia upadłości jednego z małżonków,
- orzeczenie separacji.
Charakter przymusowy ustroju majątkowego polega na tym, że z chwilą wystąpienia jednego z określonych zdarzeń ustaje dotychczasowy ustrój, którym jest wspólność majątkowa (ustawowa czy umowna) lub rozdzielność majątkowa z wyrównywaniem dorobków i powstaje rozdzielność majątkowa. Istotnym jest, że dopóki trwa przyczyna powstania przymusowego ustroju majątkowego, małżonkowie nie mogą w drodze umowy jego zmienić.
Prawo do żądania ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może dotyczyć sytuacji, gdy małżonkowie pozostają zarówno w ustroju wspólności ustawowej jak i w jakimkolwiek umownym ustroju, za wyjątkiem rozdzielności majątkowej. Uprawniony do wystąpienia z żądaniem jest każdy z małżonków, jeżeli przedstawi ważne powody takiego działania, a także ich wierzyciele, gdy zdołają uprawdopodobnić, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. W takich przypadkach chwilą powstania rozdzielności jest dzień wskazany w wyroku sądu.
Dopuszczalnym jest, aby dzień powstania rozdzielności był wcześniejszy niż dzień wniesienia pozwu wyłącznie w wyjątkowych przypadkach zwłaszcza, gdy małżonkowie żyli w rozłączeniu. Za ważne powody uznaje się trwonienie majątku przez małżonka oraz sytuacje, które uniemożliwiają lub znacznie utrudniają współdziałanie w zarządzie ich majątkiem wspólnym. Chodzi również o sytuacje, kiedy jeden z małżonków nie przyczynia się do tworzenia majątku wspólnego, a nadto zagraża utrzymaniem jego stanu dotychczasowego.
Ustanowienie omawianego ustroju nie jest decyzją ostateczną. Rozdzielność powstała na skutek ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków obowiązuje przez cały czas trwania ubezwłasnowolnienia, a powstała po ogłoszeniu upadłości jednego z małżonków, obowiązuje do czasu umorzenia, ukończenia lub uchylenia postępowania upadłościowego. Gdy ustaną określone okoliczności małżonkowie mogą w dowolny sposób kształtować wzajemne relacje w analizowanym zakresie.
Natomiast w przypadku separacji przymusowy ustrój majątkowy ustaje z dniem uprawomocnienie się postanowienia o zniesieniu separacji. Wówczas automatycznie powstaje między małżonkami ustrój ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. Rozdzielność majątkowa po zniesieniu separacji może zostać utrzymana na zgodny wniosek małżonków złożony w sprawie o zniesienie separacji. Tak wprowadzony w małżeństwie ustój rozdzielności nie będzie jednak ustrojem przymusowym, a tym samym możliwa jest jego późniejsza zmiana w drodze umowy majątkowej małżeńskiej.
Przeczytaj na naszym blogu – Jak napisać poprawnie pozew rozwodowy?
